Wydarzyło się

„Gazeta Toruńska”, 16 marca 1902 roku

Iława. Wachmistrz Werner powiesił się w boru, w czasie, gdy przed sądem wojennym toczyła się przeciw niemu sprawa o różne wykroczenia. Wyrok zapadł uwalniający, czego się samobójca nie spodziewał, gdyż z obawy przed karą odebrał sobie życie. Był żonaty.

Data:

udostępnij

To była jedna z najpiękniejszych ulic Iławy. „Historia jednej ulicy” zawitała na Królowej Jadwigi

Ostatnio dodane

Rozpoczyna się w samym centrum Iławy, kończy na wysokości przejazdu kolejowego. Dawniej – co widać na przedwojennych zdjęciach – była jedną z piękniejszych ulic miasta. Znajdowały się przy niej hotele, sklepy i restauracje. Wraz z upływem lat zmieniała się jej funkcja – z łącznika pomiędzy dworcem a centrum Iławy stała się po prostu jedną z wewnętrznych ulic miasta. Ulica Królowej Jadwigi – dawna ulica Bohaterów Stalingradu, a jeszcze wcześniej: Lubawska i Dworcowa – była bohaterką kolejnego spaceru organizowanego w ramach cyklu „Historia jednej ulicy”.

Na zaproszenie radnych miejskich i miłośników Iławy Michała Młotka i Dariusza Paczkowskiego, by wziąć udział w spacerze po ulicy Królowej Jadwigi, odpowiedziało tym razem ponad sto osób. Spacer rozpoczął się przy Galerii Jeziorak, a zakończył przy budynku, w którym do niedawna znajdowała się siedziba Nadleśnictwa Iława.

Obecnie długość ulicy Królowej Jadwigi wynosi około 470 metrów. Na swojej trasie ulica krzyżuje się z ulicami Sobieskiego i Grunwaldzką. Znajduje się przy niej wiele lokali usługowych, ale przede wszystkim budynki mieszkalne.

Tak dawniej wyglądała ulica Królowej Jadwigi. Obecnie w miejscu skrzyżowania jest rondo

Kultowe miejsca przy ulicy Bohaterów Stalingradu

Najwięcej miejsca podczas ostatniego spaceru poświęcono okresowi powojennemu. Sporo reakcji u uczestników wywołały opowieści o „Karczmie mlecznej” czy „Jeziorance”. Obiekty te znajdowały się przy ulicy Bohaterów Stalingradu. Tak ulica Królowej Jadwigi nazywała się do połowy 1991 roku.

Uczestnicy spaceru w miejscu zbiórki. W wycieczce po ulicy Królowej Jadwigi wzięło udział ponad 100 osób

Część z osób biorących udział w spacerze, szczególnie mieszkańcy tej części Iławy, postanowiła podzielić się swoimi wspomnieniami. I tak w trakcie krótkiej wycieczki można było usłyszeć o „Krzysiu”, statku „Derkacz”, tablicy informacyjnej, która stała przy wjeździe do mleczarni, modelarni, kwiaciarni „Malwa” i sklepie z porcelaną.

To była pierwsza taka wyprawa, gdzie uczestnicy mówili tak samo dużo, jak my – mówi Dariusz Paczkowski. – Cieszymy się, że nasze spotkania i nasze opowieści powodują, że iławianie chcą dzielić się swoimi wspomnieniami – dodaje.

Taka tablica informacyjna znajdowała się przy wjeździe do mleczarni (fot. Jan Jasiński)

Ulica hoteli i restauracji

W drugiej połowie XIX wieku, po wybudowaniu linii kolejowych i dworca, Iława rozwijała się dynamicznie w kierunku południowym. Odcinek dzisiejszej ulicy Królowej Jadwigi pełnił ważną funkcję komunikacyjną – był łącznikiem pomiędzy centrum miasta a okolicami dworca. Należy dodać, że w okresie przedwojennym droga, która na wysokości bloków Królowej Jadwigi 26 i 28 kończy się obecnie parkingiem i murkiem, w okresie przedwojennym była całkowicie przejezdna. Widać to dokładnie na przedwojennych zdjęciach.

Była to jedna z najpiękniejszych ulic Iławy, z charakterystycznymi kamienicami – mówił podczas spaceru Michał Młotek. – Znajdowały się przy niej hotele, sklepy i restauracje, a każda osoba, która przemieszczała się pomiędzy dworcem a centrum Iławy wybierała z reguły tę trasę – dodał.

Na przedwojennych zdjęciach zauważyć można szyldy: „Hotel Central”, hotel „Deutsches Haus”, „Kaiser Cafe”. Widać, że to miejsce żyło i że pełniło funkcje reprezentacyjne. Niestety, ulica podzieliła los pozostałych części Iławy i w całości została zrujnowana. Ostatnie przedwojenne budynki rozebrano, z uwagi na stan techniczny, w pierwsze połowie lat ’90 XX wieku.

Zmieni swój przebieg, gdy powstanie tunel

Sporo przy ulicy Królowej Jadwigi może zmienić się wraz z budową tunelu pod przejazdem kolejowym. Koncepcja opracowana przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie zakłada, że obecnie ślepa ulica Królowej Jadwigi stanie się przejezdna i zostanie połączona z ulicą Jagiełły. Obecnie trwa wybór projektanta, który opracuje szczegółowe rozwiązania.

Warto dodać, że już w latach ’60 XX wieku planowano w tym miejscu likwidację przejazdu kolejowego. Utrzymywano nawet rezerwę terenową, która pozwalałaby na budowę wiaduktu. „Estakadę” widać na schemacie studium planu szczegółowego Centrum Usługowego Iławy z 1968 roku, a przede wszystkim na schemacie miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego z 1977 roku. Jeszcze na planach z 1991 i 1993 roku zakładano budowę wiaduktu.

Ostatecznie inwestycji planowanej od lat ’60 XX wieku nie udało się zrealizować do dnia dzisiejszego.

Zaplecze budynków Królowej Jadwigi 5 i 7 (fot. Jan Jasiński)

Po spacerze ulicą Królowej Jadwigi uczestnicy wyprawy udali się na ulicę Kościuszki, aby obejrzeć makietę centralnej części Iławy z początków XX wieku. Więcej o makiecie przeczytać można w artykule „Iława jak prawdziwa. Powstała makieta rynku Starego Miasta z początków XX wieku”.

Na miejscu na uczestników spaceru czekał autor makiety Rafał Kocięda

Kolejny spacer po Iławie w ramach nowej „Historii jednej ulicy” odbędzie się na przełomie marca i kwietnia. Tym razem Michał Młotek i Dariusz Paczkowski zaproszą iławian na spacer po ulicy Jasielskiej.

Organizatorzy spaceru dziękują Marcinowi Fornahlowi za udostępnienie nagłośnienia.

Michał Młotek
Michał Młotekhttps://www.michalmlotek.pl
Michał Młotek – mieszkaniec i miłośnik Iławy, znawca regionu, samorządowiec, radny

chętnie czytane