„To, co w tej kronice się znajdzie lub znalazło, powstało z inicjatywy Stanisława Kastrau, który postanowił, że doprowadzi do aktualności powstanie i działalność NSZZ Solidarność Węzła PKP w Iławie” – te słowa otwierają pierwszy tom kroniki Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Węzła PKP Iława.
Kronika liczy niespełna 100 stron. Znajdują się w niej materiały, dokumentujące okres stanu wojennego i dotyczące funkcjonowania kolejowej Solidarności między 1980 a 1992 rokiem, a wśród nich zdjęcia pierwszych działaczy iławskiej Solidarności, wycinki prasowe czy drukowane serwisy informacyjne.
„Z tego, co ja pamiętam oraz z wypowiedzi naszych kolegów, wiem, iż I Przewodniczącym NSZZ Solidarność Węzła PKP Iława był Jerzy Fajkowski” – pisze Stanisław Kastrau, ówczesny Przewodniczący Międzyzakładowej Komisji Związkowej NSZZ Solidarność Węzła PKP Iława. „Jego zastępcą był Zbigniew Śliwiński, a w zarządzie byli Kazimierz Dajos, Henryk Mozarczyk, Jan Łazarewicz, Renata Nawotka”.
Z zapisów, które dokonano w kronice, wynika, że z kolei w tzw. „lokomotywowni” pierwszym przewodniczącym był Waldemar Marcinkowski. Wśród założycieli Solidarności wymienia się zaś tam Marka Napierałę, Waldemara Marcinkowskiego i Jana Łazarewicza, którzy – obok Franciszka Kunickiego, Franciszka Kolka i Stanisława Kamińskiego – wybrani zostali na delegatów na I Krajowy Zjazd Solidarności. Dodatkowo, w komitecie organizacyjnym węzła znaleźli się Marek Napierała, Grzegorz Kwas i Kazimierz Dajos.
Siedziba NSZZ Solidarność Węzła PKP mieściła się w tzw. „Klubie Kolejarza”. Tam też znajdowała się siedziba Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ Solidarność, którego przewodniczącym był Kazimierz Parowicz.
Jak wspomina Stanisław Kastrau, do powołania Solidarności w Iławie (według zapisów kroniki był to sierpień 1980 roku) doprowadziły docierające informacje z Gdańska oraz „niekończące się dyskusje w warsztatach i antykomunistyczne nastawienie pracowników”. W najaktywniejszym okresie do Solidarności należało od 1600 do 2000 osób.
Po wprowadzeniu stanu wojennego Służba Bezpieczeństwa zabrała wszystko, co znajdowało się w siedzibie kolejowej Solidarności, w tym dokumenty i sztandar, który zwrócono dopiero w 1989 roku, choć bez oryginalnego drzewca.
Sztandar był haftowany ręcznie przez siostry ze Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej z Jabłonowa Pomorskiego. Drzewiec do sztandaru wykonano w więzieniu, orła zaś odlali pracownicy Iławskich Zakładów Napraw Samochodów. Sztandar poświecono podczas uroczystości na placu przed kościołem pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. W kronie znajdują się zdjęcia, dokumentujące tamto wydarzenie. Widać, że wzięły w nim udział setki mieszkańców Iławy.
Kolejne wpisy w kronice dotyczą końca lat ’80. Znajdują sie tam głównie sprawozdania z pielgrzymek kolejarzy, lokalnych i regionalnych obchodów Święta Kolejarza oraz spotkań okolicznościowych.
Kronika – strony tytułowe

Poświęcenie sztandaru


Dokumenty związkowe

Biuletyny
Święta i spotkania okolicznościowe
Inne