Deutsch Eylau miasto zawisłe od szlachty sprawującej dziedziczny urząd starosty. Starostwo o tej samej nazwie leżące przy drodze krajowej z Gdańska do Warszawy jest położone na wysokiej górze nad jeziorem Jeziorak o długości czterech mil, otaczającym miasto od południowej i zachodniej strony, na którym jest most i grobla. Koszty utrzymania mostu pokrywają po połowie król i miasto. Od strony północnej poniżej miasta przepływa rzeka Iławka lub młynówka napędzająca młyn iławski należący do dóbr ziemskich Rudzienice. Rzeka przepływa jeziora Iławskie oraz Dół i za Klein Heide wpada do Drwęcy. Iława, która w 1706 r. spłonęła całkowicie za wyjątkiem kościoła i trzech domów, została odbudowana stopniowo i tak intensywnie, że obecnie nie ma w mieście żadnego wolnego placu budowlanego. Po wybudowaniu nowych i solidnych domów miasto znacznie wypiękniało, w mieście znajduje się 147 przeciwpożarowych ujęć wody, z tego 52 ujęcia na przedmieściach. Liczba dusz wynosi 1045, z czego 137 to żołnierze miejscowego garnizonu. Obywatele utrzymują się z różnorakich zajęć mieszczańskich, rzemiosła i handlu, a częściowo także z rolnictwa. Wszyscy są Niemcami wyznania ewangelickiego.
W kościele miejskim bardzo starym znajdują się dwie krypty hrabiów Rzeszy von Finckenstein z Rudzienic. W jednej z nich znajdują się rzekomo trzy prawdziwe mumie. Do kościoła należy połowa wsi Szałkowo. Magistrat miasta w sprawach skarbu i policji podlega Izbie Zachodniopruskiej, zaś pod względem sądownictwa rządowi Prus Wschodnich.
Dziedziczny starosta iławski hrabia Finckenstein z Rudzienic jest panem lennym miasta i poza prawem zatwierdzania urzędników magistratu, wysuwania kandydata na sędziego miejskiego i patronatu nad kościołem ze szkołą przysługuje mu z kasy miasta 10 talarów czynszu, a także po jednej miarce pszenicy i żyta od każdego łanu gruntów uprawnych należących do mieszczan iławskich. Na mieszczanach spoczywa również obowiązek pracy na rzecz starosty w wymiarze jednego dnia w roku. Do starosty należy oprócz młyna plac zamkowy w mieście, na którym kiedyś stał dwór będący siedzibą komorników i starostów iławskich. Na placu tym jeszcze dzisiaj znajduje się wiele podziemnych sklepień.
W podziemiach kościoła miejskiego znajduje się spora liczba trumien, w których można zobaczyć dobrze zachowane, zabalsamowane zwłoki. Dwie z tych trumien należą do zmarłych panów lennych miasta – Wilhelma Albrechta von Finckensteina zmarłego 15 kwietnia 1752 r. i jego żony Jadwigi Elżbiety von Finckenstein z domu von Rippin, zmarłej 1 lutego 1752 roku.
Johann Friedrich Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen. Teil II: Topographie von West-Preussen, Marienwerder 1789, s. 9 [cyt za:] S. Achremczyk, Iława – dzieje miasta, XVI-XVII wiek [w:] Iława, Olsztyn 1999, s. 48.
